Độ Lệch Pha Là Gì? Tìm Hiểu Chi Tiết Về Điện 3 Pha

Hiện tượng lệch pha trong hệ thống điện, đặc biệt là điện 3 pha, gây ra nhiều vấn đề và ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của các thiết bị. Vậy độ Lệch Pha Là Gì? Nguyên nhân do đâu và cách khắc phục như thế nào? Bài viết này của THPT Hồng Ngự 1 sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

A. Tại Sao Lại Bị Lệch Pha Trong Điện 3 Pha?

Điện 1 pha thường không đề cập đến lệch pha, mà chỉ có sụt áp hoặc vọt áp. Khái niệm lệch pha chủ yếu áp dụng cho điện 3 pha, khi các pha có điện áp khác nhau. Sự khác biệt này (tính bằng volt) có thể xuất phát từ hai nguyên nhân chính:

1. Lệch pha do đứt dây pha:

Nếu một hoặc hai dây pha bị đứt, hoặc tiếp xúc kém, điện áp của các pha còn lại có thể “lộn” về pha bị đứt, tạo ra điện áp thấp hơn. Chẳng hạn, khi mắc vào động cơ 3 pha, động cơ có thể kêu lớn, quay khó khăn, hoặc thậm chí không quay được. Nếu đứt hai dây pha mà không có dây trung tính, động cơ sẽ không hoạt động.

2. Lệch pha do quá tải một dây pha:

Khi một pha bị quá tải, điện áp của nó sẽ thấp hơn so với hai pha còn lại. Động cơ vẫn có thể quay, nhưng hiệu suất và độ bền giảm đáng kể. Trường hợp này khó phát hiện hơn so với trường hợp đứt dây. Cách Đọc Kèo Bóng Đá Và Tính Tiền Cá Độ Tại Kèo Nhà Cái có thể giúp bạn hiểu thêm về các khái niệm liên quan đến điện năng.

B. Dòng Điện và Điện Áp Khác Nhau Như Thế Nào?

Để hiểu rõ hơn về độ lệch pha là gì, cần phân biệt giữa dòng điện và điện áp:

1. Điện áp là gì?

Điện áp (hiệu điện thế) là sự chênh lệch điện thế giữa hai điểm. Ví dụ, giữa ổ điện 220V và mặt đất (0V) có điện áp 220V. Hoặc giữa ổ điện A (220V) và ổ điện B (180V) có điện áp 40V.

2. Dòng điện là gì?

Dòng điện (cường độ dòng điện) là sự dịch chuyển có hướng của các hạt mang điện tích. Dòng điện chỉ xuất hiện khi có đủ ba yếu tố: nguồn điện (hiệu điện thế), dây dẫn và phụ tải (thiết bị tiêu thụ điện). Dòng điện được đo bằng ampe kế (A) và không được vượt quá dòng điện tối đa của nguồn điện.

C. Lệch Pha Trong Điện 3 Pha

Mất cân bằng pha xảy ra khi các đường dây điện lệch pha. Sự không cân bằng này thường do sử dụng các tải 1 pha, khiến một hoặc hai đường dây chịu tải nhiều hơn các đường dây khác. la hán đẩy xe bò là gì cũng là một câu hỏi thú vị, nhưng không liên quan đến vấn đề này.

Sự không cân bằng pha làm cho các mô tơ 3 pha hoạt động ở nhiệt độ cao hơn mức bình thường, gây hư hỏng lớp cách điện và các vấn đề liên quan.

Thông thường, các thợ điện sẽ cân bằng tải khi lắp đặt hệ thống điện 3 pha. Tuy nhiên, khi thêm các tải 1 pha, sự không cân bằng có thể xảy ra, khiến các đường dây 3 pha lệch pha và không còn cách nhau 120 độ.

Các mô tơ 3 pha không thể hoạt động hết công suất nếu hệ thống không cân bằng. Ví dụ, lệch pha 3% có thể khiến động cơ chỉ hoạt động ở 90% công suất định mức, đòi hỏi phải giảm tải.

D. Ảnh Hưởng Của Việc Mất Cân Bằng 3 Pha

Độ lệch pha là gì nếu gây ra hậu quả nghiêm trọng? Mất cân bằng pha có thể dẫn đến:

Trôi điểm trung tính: Gây ra dòng điện trong dây trung tính và điện áp không đều trên các thiết bị, dẫn đến hư hỏng.
Điện năng phập phù: Gây tổn thất điện năng, hư hỏng thiết bị và ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ và hiệu suất công việc.
Quá tải aptomat: Hệ thống aptomat thường xuyên ngắt điện do quá tải, gây sụt áp đột ngột.
Chênh lệch dòng điện lớn: Gây hao phí điện năng vô ích do khoảng cách đường dây đến phụ tải dài.

Hiện tượng này tương tự như việc kéo lệch đỉnh của một hình chóp cân, khiến các cạnh có độ dài khác nhau, tượng trưng cho điện áp không đều. Bạn có thể tìm hiểu thêm về dòng điện xoay chiều là gì để hiểu rõ hơn về các loại dòng điện.

E. Cách Cân Pha Điện 3 Pha

Để hệ thống điện 3 pha hoạt động hiệu quả nhất, dòng điện giữa các pha phải cân bằng. Cần cân chỉnh pha và chia lại phụ tải để đảm bảo dòng điện giữa các pha cân đối.

Để thực hiện việc này, bật tất cả các thiết bị tiêu thụ điện và sử dụng thiết bị đo đạc để lấy các thông số cần thiết. Đo lại dòng điện các pha, nếu chênh lệch quá nhiều thì điều chỉnh lại phụ tải trong các pha cho đều. Độ lệch dòng điện cho phép thường là 15%.

Sau khi cân chỉnh, các thiết bị điện sẽ vận hành trơn tru hơn, dây trung tính không còn quá nóng, hạn chế sự cố aptomat, giảm hao phí điện năng và tiết kiệm tiền điện.

Hi vọng bài viết này của THPT Hồng Ngự 1 đã giúp bạn hiểu rõ hơn về độ lệch pha là gì và cách khắc phục. Việc duy trì sự cân bằng pha trong hệ thống điện 3 pha là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho các thiết bị điện.