Bút Là Ai? Vai Trò Của Người Chấp Bút Trong Sáng Tác

Nghề chấp bút, hay còn gọi là “ghostwriter”, đã trở nên phổ biến trong lĩnh vực xuất bản tại Việt Nam. Tuy nhiên, khái niệm này vẫn còn khá mới mẻ với nhiều người. Vậy Bút Là Ai? Vai trò của họ trong quá trình sáng tác như thế nào? Bài viết này sẽ giải đáp những thắc mắc trên, đồng thời phân tích khía cạnh pháp lý liên quan đến người chấp bút theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam.

Hình ảnh bút viết trên giấy

Người Chấp Bút Là Ai?

“Bút” trong ngữ cảnh này ám chỉ người chấp bút, tức người viết thuê, người viết hộ. Họ là những người đứng sau, thực hiện việc viết sách, bài báo, kịch bản,… cho một người khác, và tác phẩm sau đó sẽ được xuất bản dưới tên của người thuê viết. Mặc dù pháp luật Việt Nam chưa có định nghĩa cụ thể về người chấp bút, nhưng có thể hiểu đơn giản, họ là người “cầm bút” thay cho người khác.

Theo định nghĩa tiếng Anh, ghostwriter là “người viết một cuốn sách, v.v. cho một người khác, và tác phẩm sẽ được xuất bản dưới tên của người đó”. Người chấp bút thường làm việc dựa trên ý tưởng, phác thảo, hoặc lời kể của người thuê viết. Họ có nhiệm vụ chuyển đổi những thông tin này thành một tác phẩm hoàn chỉnh, đảm bảo tính logic, mạch lạc và hấp dẫn.

Tác Giả và Đồng Tác Giả Theo Luật Định

Luật Sở hữu trí tuệ 2022 định nghĩa tác giả là “người trực tiếp sáng tạo tác phẩm”. Điều này có nghĩa là tác giả phải là người có ý tưởng sáng tạo ban đầu và thể hiện ý tưởng đó thành tác phẩm cụ thể. Đồng tác giả là trường hợp có từ hai người trở lên cùng tham gia sáng tạo, với ý định kết hợp đóng góp của mỗi người thành một tổng thể hoàn chỉnh.

Vậy, người chấp bút có phải là tác giả hay đồng tác giả không?

Theo Luật Sở hữu trí tuệ, “người hỗ trợ, góp ý kiến hoặc cung cấp tư liệu cho người khác sáng tạo tác phẩm không phải là tác giả, đồng tác giả”. Vì vậy, người chấp bút, với vai trò hỗ trợ kỹ thuật viết, không được coi là tác giả hay đồng tác giả. Họ chỉ là người thực hiện công việc viết theo yêu cầu, không sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm. Tuy nhiên, họ có quyền được hưởng thù lao theo thỏa thuận với người thuê viết.

Tranh Chấp Bản Quyền Liên Quan Đến Người Chấp Bút

Thực tế cho thấy, việc xác định vai trò và quyền lợi của người chấp bút thường dẫn đến tranh chấp bản quyền. Điển hình là vụ việc giữa Thái Hà Books và First News – Trí Việt liên quan đến cuốn sách của nhà ngoại cảm Hoàng Thị Thiêm. Tranh chấp xoay quanh việc ai là tác giả thực sự của cuốn sách và quyền lợi của người chấp bút (nhà văn Nguyễn Thị Việt Hà) trong quá trình sáng tác. Vụ việc này cho thấy sự cần thiết phải có quy định rõ ràng hơn về vai trò và quyền lợi của người chấp bút trong Luật Sở hữu trí tuệ.

Người Chấp Bút: Vị Trí “Ẩn Danh” Nhưng Quan Trọng

Mặc dù không được công nhận là tác giả, nhưng người chấp bút đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra nhiều tác phẩm giá trị. Họ là những “người hùng thầm lặng”, góp phần làm phong phú thêm đời sống văn học và tri thức. Tuy nhiên, cần có những quy định pháp lý rõ ràng hơn để bảo vệ quyền lợi của cả người chấp bút và người thuê viết, tránh những tranh chấp không đáng có. THPT Hồng Ngự 1 hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bút là ai và vai trò của họ trong lĩnh vực sáng tác.

Kết Luận

Người chấp bút, hay “bút”, là người viết thuê, thực hiện việc viết tác phẩm cho người khác. Họ không được coi là tác giả hay đồng tác giả theo Luật Sở hữu trí tuệ, nhưng vẫn đóng vai trò quan trọng trong quá trình sáng tác. Việc làm rõ quy định pháp lý về người chấp bút sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan và thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của ngành xuất bản. Bạn cần tư vấn pháp lý về sở hữu trí tuệ? Hãy liên hệ với Luật Hoàng Anh qua số điện thoại 0908308123 để được hỗ trợ.